Út er komin hjá Bókaútgáfunni Hólum bókin Til taks – Þyrlusaga Landhelgisgæslu Íslands fyrstu 40 árin.
11.12.2024 Kl: 10:56
Út er komin hjá Bókaútgáfunni Hólum bókin Til taks –
Þyrlusaga Landhelgisgæslu Íslands fyrstu 40 árin. Í bókinni er, eins og nafn hennar gefur
til kynna, rakin saga þyrlusveitar Landhelgisgæslu Íslands fyrstu fjóra
áratugina. Sagt er frá baráttunni fyrir því að fá björgunarþyrlu til landsins,
en þær hafa verið nokkrar í gegnum tíðina og æði misjafnar, viðamestu verkefnum
þyrlnanna og sviplegum atburðum í rekstri þeirra. Tveir af höfundum bókarinnar,
þeir Páll Halldórsson og Benóný Ásgrímsson, eru meðal reyndustu þyrluflugmanna okkar
og hafa þeir, ásamt fleirum auðvitað, komið mörgum til bjargar. Þriðji í hópi höfunda
er Júlíus Ó. Einarsson, þjóðfræðingur og fyrrum lögreglumaður.
Fjölmargar myndir prýða
bókina, sem ætti að höfða til allra landsmanna, enda koma þyrlur
Landhelgisgæslunnar nánast við sögu á hverjum degi og þar leggja menn sig í
líma við að bjarga lífi þeirra sem staddir eru í hættu.
Hér á eftir fer
lítilsháttar efni úr bókinni og er gripið niður í frásögn Sigurðar Snæfells
Sigurðssonar, fyrrverandi formanns Björgunarsveitarinnar Bjargar á Hellissandi:
Snemma morguns þann 14. mars 1987
fengum við fregnir um að fiskibáturinn Barðinn GK-475 væri vélarvana í nauðum
við Hólahóla á Snæfellsnesi. Björgunarsveitir voru ræstar út frá Hellnum,
Arnarstapa, Ólafsvík og Hellissandi, og héldum við út á nesið. Áhafnir
nærstaddra báta brugðust við og dældu út olíu til að róa brotin en svo fór að
Barðinn kom inn í öldurótið og barst inn að klettunum þar sem hann skorðaðist
fastur.
Brim var mikið er við komum á
strandstað en fyrir sjónum okkar blasti við toppurinn af mastrinu. Í byrjun var
reynt að hafa samband við áhöfnina en án árangurs. Leitað var strax við
klettana að skipverjum og þurftum við að passa okkur að fá ekki brak úr bátnum
yfir okkur en sjógangurinn var svo mikill að það kastaðist hátt upp í loftið og
féll allt í kringum okkur. Fluglínutækið var komið upp og gert klárt til að
freista þess að bjarga áhöfninni.
Björgunarþyrla Landhelgisgæslunnar
kom svo á vettvang og var það eina vonin á þessari stundu um að bjarga mætti
áhöfninni. Þyrlan byrjaði að hífa áhöfnina frá borði. Hún þurfti að lenda og
losa sig við fyrstu mennina áður en hinir voru sóttir sem eftir voru um borð.
Þar tók björgunarsveitin á móti mönnunum og hlúði að þeim. Aðstæður voru slæmar
á strandstað meðan á björguninni stóð og þurfti að vera vel á verði því
brotsjórinn gekk yfir klettana og bátinn.
Í kringum hádegi fjaraði og
sjógangurinn varð minni, og var þá fært að fara um borð í Barðann. Við fórum
tveir um borð, báturinn hallaðist á stjórnborða og fór ég aftur í stýrishúsið
eftir bakborðssíðu hans, og varð ég að hafa mig allan við svo ég missti ekki
jafnvægið. Á dekkinu voru netadræsur og brak sem ekki hefði verið gæfulegt að
lenda í. Ástandið inni í stýrishúsinu var skelfilegt, þar sem brotsjórinn hafði
hrifsað stóran hluta af tækjum og búnaði með sér og var það hreinlega horfið.
Það var ströng áminning um að ekki má vanmeta kraftinn í Ægi, konungi sjávar.
Inni í kortaklefanum mátti greinilega sjá ummerki eftir sjóinn. Eftir smá
yfirferð fann ég bara eitt armbandsúr sem hékk uppi á vegg og var það hið eina
sem hægt var að bjarga af persónulegum eigum áhafnarinnar. Það var ánægjulegt
að geta skilað því í réttar hendur. Er ekki neinn vafi á því að kortaklefinn
bjargaði áhöfninni, því ekki hefði verið möguleiki að hafast við í
stýrishúsinu. Ekki var gerð tilraun til að fara um vistarverur undir dekki þar
sem sjór var um allt.
Tel ég það mikla gæfu að Barðinn
skorðaðist þannig að hann fór aldrei yfir á bakborða, þrátt fyrir gríðarlegan
sjógang sem dundi á honum linnulaust á meðan þyrluáhöfnin sinnti hinni
frækilegu björgun.
Eftir tíu daga var farið í
eftirlit á strandstað. Þá var nánast ekkert eftir af bátnum.
Barðinn á strandstað.
